Η συμβουλευτική είναι συνομιλία σκόπιμη και ιδιωτική μεταξύ ατόμων, η οποία προκύπτει από την πρόθεση ενός ατόμου/ατόμων (ζευγαριού ή οικογένειας) να σκεφτεί και να επιλύσει ένα πρόβλημα και η προθυμία ενός άλλου προσώπου να βοηθήσει σε αυτήν την προσπάθεια (McLeod, 2013). Η συμβουλευτική εστιάζει στην πρόληψη, την εξέλιξη, την εμψύχωση.

Η ψυχοθεραπεία είναι μία διαδικασία κατά την οποία το άτομο έχει την ανάγκη να εστιάσει σε μεγαλύτερο ‘βάθος’ με σκοπό να φέρει στην επιφάνεια τις επιδράσεις του υποσυνειδήτου. (Τyler, 1961). Σε αυτή την διαδικασία ο θεραπευτής συντροφεύει τον θεραπευόμενο καθόλη την διάρκεια. Η ψυχοθεραπεία συνήθως διαρκεί περισσότερο χρόνο από ότι η συμβουλευτική και εστιάζει στην ανακούφιση των συμπτωμάτων, τον ψυχικό πόνο, αλλα και στην ενδυνάμωση και την ενίσχυση της αυτογνωσίας του θεραπευομένου.

Σύμφωνα με τους Kaplan & Sadock (2015), η ψυχοθεραπεία είναι «η θεραπεία των ψυχικών παθήσεων και των διαταραχών της συμπεριφοράς στην οποία ένα εκπαιδευμένο άτομο εδραιώνει επαγγελματικό συμβόλαιο με τον ασθενή μέσω μίας ορισμένης θεραπευτικής επικοινωνίας, τόσο λεκτικής όσο και εξωλεκτικής, προσπάθειας ανακούφισης της συναισθηματικής διαταραχής, αντιστροφής ή αλλαγής των δυσπροσαρμοστικών σχημάτων συμπεριφοράς και ενθάρρυνσης της αύξησης και την ανάπτυξης της προσωπικότητας.».

Η συστημική προσέγγιση διαμορφώθηκε την δεκαετία του 1940 με θεμελιωτή τον γερμανό Ludvig von Bertalanffy. Σε αυτό το μοντέλο ψυχοθεραπείας το άτομο θεωρείται ώς ένα μέρος ενός συστήματος (οικογένεια) και δεν μπορούμε να κατανοήσουμε το άτομο εάν δεν κατανοήσουμε πως λειτουργούν όλα τα μέλη της οικογένειας μεταξύ τους. Πιο αναλυτικά, όταν αναφέρουμε ότι η οικογένεια είναι ένα σύστημα εννοούμε πως η οικογένεια είναι σαν μία αλυσίδα που όταν κουνιέται ένα τμήμα της/κρίκος της, κουνιούνται και όλα τα υπόλοιπα-δεν μπορεί να να υπάρξει κανένα τμήμα της ξεχωριστά από τα άλλα. Μέσα σε αυτό το πλαίσιο το κάθε άτομο επηρεάζει αλλά και επηρεάζεται από τα άλλα άτομα και κατά συνέπεια το κάθε σύστημα επηρεάζει αλλά και επηρεάζεται από τα άλλα συστήματα. Η συστημική προσέγγιση επεξεργάζεται πως η δυναμική σχέση των μελών μίας οικογένειας μπορεί να διαδραματίσει καθοριστικό ρόλο στην ψυχολογική κατάσταση του ατόμου στο σήμερα. Μέσα στην διαδικασία της συστημικής/οικογενειακής θεραπείας, άλλοι στόχοι μπορεί να είναι η αλλαγή δυσπροσαρμοστικών κανόνων μέσα σε μία οικογένεια, η κατανόηση των διαγενεικών τραυμάτων από μπορούν να μεταφερθούν από γενιά σε γενιά, την εξισορρόπηση της αυτονόμησης και της συνεκτικότητας, την αύξηση την επικοινωνίας αλλά και την μείωση ενοχοποίησης

Η ψυχοεκπαίδευση αφορά την διαδικασία εκπαίδευσης του ατόμου/ατόμων πάνω στην πρόληψη αλλά και έλεγχο διαφόρων ψυχικών ασθενειών. Πιο συγκεκριμένα, η ψυχοεκπαίδευση είναι μία ειδική εκπαίδευση κατά την οποία περιλαμβάνονται εκπαιδευτικές προσπάθειες προς τους ασθενείς και τις οικογένειές τους με στόχο την πρόληψη της υποτροπής αλλά και την αποκατάσταση της υγείας των ψυχικά ασθενών.Η διαδικασία της ψυχοεκπαίδευσης έχει ευρεία αποτελεσματικότητα σε διάφορες διαταραχές (π.χ από κατάθλιψη έως και σχιζοφρένεια). Επίσης, η ψυχοεκπαίδευση βοηθα για την ενημέρωση γονέων ως προς την αποτελεσματικότερη διαχείριση καταστάσεων σε σχέση με τα παιδιά τους αλλά και για την προετοιμασία των γονέων πάνω στα διάφορα αναπτυξιακά στάδια (των παιδιών) και τις ανάγκες αυτών. Η διαδικασία μπορεί να είναι ατομική, αλλά και σε ομάδες γονέων με κοινούς προβληματισμούς, ή και μικτές ομάδες.

Ο επαγγελματικός προσανατολισμός αφορά την διαδικασία όπου ο σύμβουλος μαζί με το άτομο (μαθητή, επαγγελματία, ιδιώτη κτλ) συζητούν και επεξεργάζονται τα θέματα που απασχολούν το άτομο όσον αφορά την επαγγελματική ή και εκπαιδευτική του σταδιοδρομία. Επίσης, γίνεται επεξεργασία και ενδυνάμωση των σημείων που ο πελάτης φαίνεται να δυσκολέυεται (πχ επαγγελματική αποφασιστικότητα, διερεύνηση ενδιαφερόντων, διερεύνηση επαγγελματικών αξιών και ικανοτήτων κ.α.)

Η ομαδική θεραπεία αφορά την διαδικασία συνύπαρξης 3 έως 10 ατόμων (ο αριθμός αλλάζει ανάλογα την ομάδα) μαζί με την παρουσία του θεραπευτή (ή και σύνθεραπευτή). Τα πλεονεκτήματα της ομαδικής θεραπείας είναι η ενίσχυση του αισθήματος ότι το άτομο ανήκει, η μείωση της αίσθησης της μοναξιάς αλλά και η επίλυση προβλημάτων μέσα σε ένα σύστημα. Τα άτομα που συμμετέχουν σε θεραπευτικές ομάδες νιώθουν ότι μπορούν να ταυτιστούν με άλλα μέλη της ομάδας τους, να νιώσουν ότι δεν είναι ‘μόνοι’ και ‘παράξενοι’, αλλά αντ’αυτού συνειδητοποιούν ότι και οι άλλοι ίσως βιώνουν παρόμοιες καταστάσεις και συναισθήματα. Επίσης ένα σημαντικό πλεονέκτημα της ομαδικής θεραπείας είναι η ευκαιρία του εκάστοτε μέλους να παρατηρήσει πως αντιδρά συναισθηματικά, συμπεριφορικά αλλά και ψυχολογικά στα κομμάτια που φέρνει το κάθε ένα μέλος της ομάδας .

Η θεραπεία ζεύγους αφορά την διαδικασία κατά την οποία ένα συντροφικό ζευγάρι αναζητά την βοήθεια ενός ειδικού πάνω σε πιθανά επικοινωνιακά αδιέξοδα που συναντάνε. Η ύπαρξη ενός 3ου προσώπου (εκπαιδευμένου) μπορεί να βοηθήσει στην αναδιατύπωση και ‘μετάφραση’ κάποιων καταστάσεων για την λειτουργικότερη και αποτελεσματικότερη κατανόηση των αναγκών και των δύο μελών της σχέσης. Η θεραπεία ζεύγους είναι κατασκευασμένη ώστε να μετατρέψει ψυχολογικά την συναλλαγή δύο ατόμων που βρίσκονται σε σύγκρουση μεταξύ τους. Σημαντικό είναι να αναφερθεί ότι ποτέ το πρόβλημα δεν είναι το άτομο αλλά η δυναμική της σχέσης.

Η οικογενειακή θεραπεία είναι η διαδικασία κατά την οποία μία οικογένεια αναζητά την βοήθεια ενός ειδικού πάνω σε θέματα που αφορούν την επικοινωνία των μελών μεταξύ τους, τη δυσκολία αλληλεπίδρασης κ.α. Η οικογένεια επισκέπτεται τον ειδικό/ψυχοθεραπεύτη με παρόντα όλα τα μέλη (ιδανικά) της οικογένειας. Η οικογενειακή θεραπεία βοηθάει τα μέλη να καταλάβουν καλύτερα τις ανάγκες ο ένας του άλλου, να λυθούν τυχόν επικοινωνιακές παρεξηγήσεις αλλά και να καταφέρουν να συνυπάρχουν πιο αρμονικά και λειτουργικά.

Με την διαρκή εξέλιξη στον χώρο της τεχνολογίας έχουν δημιουργηθεί πολλές ευκαιρίες για την βελτίωση της καθημερινότητας μας. Η επικοινωνία ήταν πάντα ένα μεγάλο κομμάτι στην ζωή των ανθρώπων, κάτι που φαίνεται να ενισχύεται τρομερά με την ύπαρξη διαφόρων εφαρμογών όπως skype, viber, facebook, instagram κτλ.

Η απόστάση μικραίνει και πλέον η επικοινωνία γίνεται πολύ πιο εύκολη. Έτσι και ο χώρος της Ψυχικής Υγείας ακολουθεί τις εξελίξεις και πλέον η απόσταση δεν είναι πια ένας ανασταλτικός παράγοντας για να μην αναζητήσει κάποιος βοήθεια. Αρκετές μελέτες έχουν δείξει πως η διαδικτυακή συμβουλευτική/ψυχοθεραπεία, παρέχει εξίσου σημαντικά και χρήσιμα αποτελεσμάτα με την δια ζώσης συμβουλευτική/ψυχοθεραπεία και όλο και περισσότερα άτομα την επιλέγουν.

Έτσι λοιπόν, σε καταστάσεις που φαίνονται δύσκολες και ‘δυσπρόσιτες’(Covid-19, lockdowns, μετανάστευση, κ.α.), βρίσκουμε εναλλακτικές, με κοινό στόχο την προσωπική ανάπτυξη και βελτίωση της ποιότητας ζωής του θεραπευόμενου.